موسسه عبارت است از شرکت‎ها‎ی غیرتجارتی که با هدف غیر مالی تشکیل شده و به اموری از قبیل علمی ادبی یا امور خیریه و ... می‎‎پردازند. موسسه از تاریخی که به ثبت رسیده است، شخصیت حقوقی پیدا می‎‎کند و می‎‎تواند عناوینی از قبیل انجمن، بنگاه، کانون و ... را اتخاذ نماید.

موسسه چیست؟

موسسه عبارت است از شرکت‎ها‎ی غیرتجارتی که با هدف غیر مالی تشکیل شده و به اموری از قبیل علمی ادبی یا امور خیریه و ... می‎‎پردازند. افرادی که موسسات را تشکیل می‎‎دهند، ممکن است قصد انتفاع داشته و یا نداشته باشند. موسسه از تاریخی که به ثبت رسیده است، شخصیت حقوقی پیدا می‎‎کند و می‎‎تواند عناوینی از قبیل انجمن، بنگاه، کانون و ... را اتخاذ نماید.

دسته بندی موسسات

موسسات به دو دسته تقسیم می‎‎شوند:

1- موسساتی که هدف از تشکیل آنها، جلب منافع و تقسیم آن سود میان اعضا خود نیست.

2- موسساتی که هدف از تشکیل آنها، جلب منافع مادی و تقسیم سود حاصل میان اعضا خود یا غیر باشد از قبیل کانون‎ها‎ی فنی و حقوقی و ...

تعداد حداقل شرکا که برای موسسات در نظر گرفته شده است، 2 نفر می‎‎باشد اما هیچ محدودیتی برای میزان سرمایه اولیه وجود ندارد. هر دو نوع موسسات تجاری و غیرتجاری باید در تهران در اداره ثبت شرکتها و در شهرستانها در دایره ثبت شرکتهای اداره ثبت مرکز اصلی موسسه ثبت شوند. به همین منظور انجام تمامی اقدامات تاسیس شرکت‎ها‎ همراه با رعایت مواد آئین‎نامه اصلاحی ثبت تشکیل و موسسات غیر تجاری سال 1337، الزامی است.

به منظور ثبت موسسات غیر تجاری، ارائه اظهارنامه، همراه با ضمائم ضرورت اگر موسسه غیرانتفاعی است، در زمان تاسیس باید، اجازه‏نامه نیروی انتظامی محل، جهت ثبت ارائه شود و در صورت انتفاعی بودن آن، موضوع موسسه با مدارک تحصیلی و تخصص موسسین مطابقت داده می‎‎شود و موسسه به ثبت می‎‎رسد. اساسنامه موسسات غیر انتفاعی می‎‎توانند همچون اساسنامه شرکت با مسئولیت محدود باشند؛ این امر در مواردی است که موضوع موسسه ارگان اداره کننده (هیئت مدیره) و ارگان تصمیم گیرنده (مجامع عمومی) و اختیارات آنها و ... تعیین شده باشد.

ارکان موسسه

موسسات دارای مجمع عمومی عادی و فوق العاده هستند که هر کدام دارای وظایف و مسئولیت‎ها‎ی مختلفی را بر عهده دارند. هیات مدیره موسسه می‎‎تواند مجمع عمومی عادی را از میان شرکا یا خارج از آن انتخاب نماید. مدیران موسسات می‎‎توانند برای مدت محدود یا نامحدود نصب شوند که اختیارات آنها تام است مگر اینکه در اساسنامه ترتیب دیگری مقرر شده باشد. جلسات هیات مدیره با حضور اکثریت اعضا موسسه، جنبه رسمی پیدا می‎‎کند و تمامی تصمیمات هیات مدیره با اکثریت آرا رسمیت می‎‎یابد. چنانچه تقاضای ثبت موسسه تایید شود، مراتب تشکیل آن در دفتر مخصوصی ثبت و ورقه ای حاکی از تصدیق ثبت به متقاضی ارائه می‎‎گردد. همچنین خلاصه مراتب روزنامه رسمی یا یکی از روزنامه‎ها‎ی کثیر الانتشار با هزینه متقاضی منتشر می‎‎شود.

انحلال و تصفیه موسسات

انحلال موسسات می‎‎تواند اختیاری و با تصمیم مجمع عمومی فوق العاده و یا با حکم دادگاه صورت بگیرد. در صورتی که انحلال موسسه بشکل اختیاری باشد، تصفیه آن براساس مقررات مندرج اساسنامه، توسط مدیر یا مدیران آن انجام می‎‎شود و اگر متصدی امر تصفیه و چگونگی انجام آن، تعیین نشده باشد، مجمع عمومی فوق العاده هنگام انحلال یک نفر را بعنوان مدیر تصفیه با تعیین حدود اختیارات آن معرفی می‎‎کند. در صورتی که انحلال با حکم دادگاه انجام شده باشد، تصفیه بر عهده متصدی تصفیه مقرر اساسنامه می‎‎باشد و اگر متصدی مشخص نشده باشد، دادگاه موسسه را منحل و 1 نفر را جهت تصفیه تعیین می‎‎کند و مطابق با قانون تجارت امر تصفیه انجام می‎‎شود.

نحوه ثبت موسسات

کارشناس مربوطه پس از بررسی، گواهی لازم را با انتخاب یکی از نام‎ها‎ی پیشنهادی صادر می‎کند. پس از تعیین نام، متقاضی باید به قسمت ارجاع ثبت شرکتها مراجعه و ممیز مربوطه پس از بررسی اولیه، با توجه به موضوع فعالیت موسسه، در صورت نیاز، مجوز آن را درخواست کند. پس از ارائه مجوز، متقاضی باید به قسمت حسابداری رفته و هزینه حق الثبت را پرداخت نماید و سپس رسید آن را به حسابداری اداره ثبت شرکت ارائه دهد. سپس ممیز مربوطه نیز دستوی ثبت را صادر و متقاضی به قسمت ثبت شرکتها مراجعه می‎‎کند.

در این مرحله پیش نویس آگهی تاسیس تهیه و پس از امضای رئیس اداره ثبت شرکتها و تایپ آگهی مربوط، متقاضی هویت شرکت را احراز و یک نسخه از مدارک را دریافت می‎‎نماید. متقاضی باید هزینه‎ها‎ی انتشار آگهی ثبت موسسه را در روزنامه کثیر الانتشار پرداخت نماید.